پهنه‌بندی نواحی مستعد وقوع روانگرایی با استفاده از مدل فازی: شهرستان ابرکوه، استان یزد

در سال­های اخیر وقوع زلزله­های مرگبار در مناطق فعال لرزه­ای باعث گردیده تا پدیده روانگرایی مورد توجه محققین قرار گیرد. در مناطقی که آب زیرزمینی نزدیک به سطح زمین می­باشد، ارتعاشات ناشی از زمین لرزه می­تواند چسبندگی و انسجام میان ذرات  تشکیل دهندة خاک را از بین ببرد، و خاک حالت مایع و روان به خود بگیرد در این حالت روان­گرایی اتفاق می­افتد. روانگرایی اغلب باعث خسارت­های وسیعی بر تأسیسات شهری و روستایی، سازه­های ساحلی، منابع آبی و خطوط انتقال آب، گاز می­شود. در این پژوهش سعی شده تا با مطالعة عوامل اصلی ایجاد روانگرایی، با استفاده از مدل فازی به پهنه­بندی نواحی مستعد وقوع این پدیده پرداخته شود. شهرستان ابرکوه به دلیل شرایط مورفوتکتونیکی و وجود گسل­های فعال­به ویژه گسل اصلی دهشیر- بافت و شاخه­های فرعی آن، ویژگی­های زمین­شناسی و وجود رسوبات جوان کواترنر و وجود منابع آب­های زیرزمینی در معرض خطر روانگرایی می­باشد. جهت مدل­سازی، شش معیار به عنوان عوامل اصلی و تأثیرگذار در ایجاد روانگرایی در نظر گرفته شد که با استفاده از توابع عضویت فازی درسیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS10)، فازی شده­اند. پس از فازی سازی لایه­ها، عملگر گامای فازی اجرا گردید. جهت افزایش دقت در به دست آوردن نقشه ی حساسیت نواحی مسنعد وقوع روانگرایی در منطقه، از سه گامای 7/0، 8/0 و 9/0 استفاده شد. پس از مقایسة لایه­های حاصل از سه گامای مورد نظر  این نتیجه حاصل  که نقشة به ­دست آمده از مقدار گامای 9/0 دارای قدرت هم پوشانی بهتر و نیز دقت بالاتر در پهنه­بندی نواحی از نظر حساسیت به وقوع روانگرایی می­باشد. درنتیجة این مدل­سازی مشخص شد حدود 100 کیلومتر مربع از وسعت شهرستان، در معرض خطر بالای وقوع روان گرایی است که عمدتاً نواحی شمال شرق، شرق و جنوب شرق شهرستان را در بر می­گیرد. نواحی با احتمال خطر وقوع متوسط، 65 کیلومتر مربع برآورد شده است که جنوب شرق و تا حدی مرکز شهرستان را در بر دارد.